KLASİK DÖNEM ARAP EDEBİ TENKİDİNDE GELENEKÇİ VE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR

Ahmet Gezek’in Arap dili ve edebiyatı literatürü tarihinin her döneminde var olan edebi tenkit geleneğinin klasik dönemini incelediği Klasik Dönem Arap Edebi Tenkidinde Gelenekçi ve Yenilikçi Yaklaşımlar başlıklı doktora tezi İlahiyat Yayınları tarafından kitaplaştırıldı. Alanda bu konuda yapılmış en kapsamlı çalışma olarak kabul edilen eserde, Arap dilinin klasik dönemine ait gelenekçi ve yenilikçi edebi tenkit bakış açıları ve onları benimseyen isimler inceleniyor. Ayrıca Arap edebi tenkidinin tarihi, tenkit üzerine yazılmış olan eserler ve incelemeleri de ortaya konuluyor.

Üç bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde, Arap edebî tenkidinin Câhiliye dönemi, İslam’ın ilk zamanları ile Emeviler’deki durumu değerlendiriliyor. İkinci bölümde I. Abbasi döneminde edebî tenkidin gelişimi ele alınırken hicri üçüncü yüzyılda Arap edebî tenkidi üzerine yazılan kitaplar ve bu kitaplarda ortaya konan kriterlerin ve en yaygın edebî tenkitlerin çerçevesi çizilmeye çalışılıyor. Diğer yandan bu dönemlerde tercüme faaliyetleri ve yeni dillerin öğrenilmesi üzerine yeni tenkit geleneklerinin ortaya konulmasına da değiniliyor. Üçüncü bölümde ise hicri dördüncü yüzyılda yukarıdaki değişime paralel olarak ikisi de döneminin önemli şairlerinden biri gelenekçi diğeri yenilikçi yaklaşımın temsilcileri olan Buhturi ve Ebu Temmam arasındaki tartışmalara yer verilmektedir. Ayrıca bu yüzyılın ikinci yarısında Mütenebbî etrafında kümelenişine rastladığımız klasik şiir geleneğinin sürdürülmesiyle şiirde yenileşme düşünceleri arasındaki çatışmalar ve her iki yaklaşımı birleştirmeye çalışan uzlaşmacı görüşler de  inceleniyor.

Ahmet Gezek, Yalova Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi’nde Arap Dili ve Belagatı alanında Araştırma Görevlisi olarak görev yapmaktadır. Gezek’in Arap Belâgatı ve Lâzım-ı Fâide Kavramı başlıklı bir kitabı daha bulunmaktadır. Kitapla ilgili haberimizi buradan okuyabilirsiniz.

Haber linkine buradan ulaşabilirsiniz.